Šta su plućne arterije?
Plućne arterije su krvni sudovi koji prenose krv bogatu ugljen dioksidom (venska krv) i otpadnim materijama preko periferne cirkulacije od srca do pluća. Zajedno sa plućnim venama one čine takozvani plućni krvotok (nazvan i “krvotok srca i pluća” ili “mali krvotok”) koji je deo sistema krvotoka. Plućni krvotok je deo kardiovaskularnog sistema i odgovoran je za prenos krvi bogate ugljen dioksidom i produkata metabolizma iz svih organa od srca prema plućima, odakle se istim tim krvotokom krv obogaćena kiseoikom vraća u srce i tako obogaćena hranljivim materijama i kiseonikom šalje se prema svim organima i tkivima našeg organizma.
Kod sistemskog krvotoka (ili “velikog krvotoka”) koji je odgovoran za slanje krvi bogate kiseonikom u sve organe i tkiva, vene su zadužene za prenos krvi bogate ugljen dioksidom (venska krv), dok su arterije zadužene za transport krvi bogate kiseonikom. Kod malog krvotoka proces je nešto drugačiji i u njemu su plućne arterije jedine arterije ljudskog organizma zadužene za prenos krvi bogate ugljen dioksidom i otpadnim materijama.
Iz srca plućne arterije polaze od baze desne komore. Ova plućna arterija je kratka, oko 5 cm, a prečnik joj je 3cm. Ona se zatim deli u dve manje plućne arterije – levu plućnu arteriju i desnu plućnu arteriju. Desna plućna arterija je duža i deblja od leve plućne arterije. Svaka ulazi u pluća i prate je dve plućne vene kao i glavne bronhije. Kada uđe u pluća, plućne arterije se dele na manje segmente, alveoli. Alveole predstavljaju strukture u kojima dolazi do procesa razmene gasova (proces oksidacije krvi).
Stanja koja pogađaju plućne arterije uključuju plućnu hipertenziju i plućnu emboliju. Plućna hipertenzija je retko oboljenje pluća koje se javlja kada pritisak unutar arterija postane viši od uobičajenog. Ovo se obično dešava kada arterije koje donose krv iz srca u pluća postanu zakrčene čime protok krvi kroz krvne postane otežan. To može dovesti do kratkog daha, oticanja nogu, umora, pospanosti, nesvestice, kao i do problema sa srcem, oboljenja pluća ili čak plućne embolije.
Plućna embolija predstavlja blokadu plućne arterije u plućima. U večini slučajeva uzrokovana je trombom i povezuje se sa trombozom dubokih vena kada dolazi do stvaranja krvnih ugrušaka (trombova) u dubokim venama u našem telu (obično u nogama). Ovo stanje je čest uzrok smrti osoba koje dožive infarkt ili moždani udar. Obraćanje lekaru za pomoć od suštinske je važnosti kako bi se sprečile dalje komplikacije i smanjio rizik od smrti.
Koja je uloga plućnih arterija?
Najvažnija uloga plućnih arterija je da preko perifernog krvotoka prenose krv bogatu ugljen-dioksidom od srca prema plućima, gde se obavlja razmena gasova. Ljudsko telo ne može da živi i razvija se bez kiseonika, stoga su plućne arterije od suštinske važnosti za njegovo funkcionisanje.
